روابط عمومی وزارت امور خارجه، در مطلبی به ۱۲ پرسش مطرح که این روزها با توجه به برگزاری پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر در قزاقستان، در افکار عمومی جامعه و ر
پاسخ وزارت خارجه به ۱۲ پرسش در ارتباط با کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر
عبارات مهم : اجلاس
به گزارش ایسنا، متن سووالات و پاسخ های وزارت امور خارجه در مورد کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر به شرح زیر است:
۱- به طور کلی، اجلاس سران کشورهای عضو دریای خزر از چه زمانی شروع شد؟
پس از فروپاشی شوروی سابق، نخستین اجلاس کشورهای ساحلی دریای خزر در پایتخت کشور عزیزمان ایران تشکیل شد که در آن اجلاس، مسأله محیط زیست مورد بررسی و تصویب قرار گرفت. در آن اجلاس یک اعلامیه سیاسی ۲۵ ماده ای هم منتشر شد و بعد از آن در کشورهای متفاوت جلسات دیگری هم تشکیل و درمورد ابعاد متفاوت دریای خزر بحث و بررسی شد.
۲- اجلاس سران کشورهای حاشیه خزر با چه هدفی برگزار می شود و کشور عزیزمان ایران به دنبال چه دستاوردی از این اجلاس است؟
پس از دو دهه مذاکره بین پنج کشور ساحلی خزر، در سایه اراده مثبت رهبران کشورهای ساحلی و فضای دوستانه و سازنده حاکم بر این نشست ها، کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، نهایی و مورد موافقت کشورهای عضو قرار گرفته و در نظر است که در حاشیه نشست سران در آکتائو قزاقستان، متن این کنوانسیون به همراه شش موافقتنامه دیگر به امضاء برسد. این کنوانسیون حاصل اجماع ۵ کشور بوده و بعد از هزاران ساعت بحث و بررسی و مذاکره حاصل شده است هست. در این سند، منافع همه کشورهای ساحلی رعایت شده است و از آن می توان به عنوان یک سند ارزشمند در روابط خارجی کشورمان یاد کرد. ۲۱ روز قبل هم، پروتکل اثرات فرامرزی زیست محیطی (EIA) امضا شد. این رویدادها مجموعا نوید بخش آینده بسیار روشن جهت ملت ها و دولت های ما به شمار می رود.
۳- شش سند دیگر مورد اشاره که همراه کنوانسیون رژیم حقوقی به امضاء می رسد، کدام هستند؟
این اسناد مشمول بر موافقتنامه های حمل و نقل و ترانزیت، تجاری و اقتصادی، مبارزه با تروریسم، مبارزه با جرایم شرکت یافته، تعامل و همکاری های مرزبانی و پیشگیری از درگیری های نظامی خواهند بود.
۴- اهمیت امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر در چیست؟
کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر مثل قانون اساسی کشورها می باشد، یعنی سندی جامع و چارچوبی است که بر اساس آن حقوق و تعهدات کشورهای ساحلی مشخص می گردد. متعاقباً بر پایه این اصول کلی، کشورهای ساحلی خزر با امضای موافقتنامه های تخصصی به شرح خواهند پرداخت. امضای کنوانسیون رژیم حقوقی گام بسیار مهم و حائز اهمیتی است که برداشته می شود و به مذاکرات ۲۱ ساله در این خصوص خاتمه می بخشد. البته باید اذعان کرد که امضای این کنوانسیون، آخر همه مذاکرات و کارها در خزر نیست و در واقع نقطه عطف و آغازین جهت اجرای تفاهمات، نظارت بر اجرا و همچنین شروع مذاکرات جهت امضای موافقتنامه های تازه و مهم به شمار می رود.
۵- آیا موارد دیگری در خصوص خزر لاینحل باقی مانده که در آینده نیاز به مذاکره زیاد بین کشورهای عضو داشته باشد؟
تقریبا ۹۰ درصد کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نهایی شده است که در آکتائو به امضاء خواهد رسید. تنها دو مورد تعیین خطوط مبدا و تحدید حدود بستر و زیر بستر دریا باقی مانده که نیاز به مذاکره زیاد و تعامل بین کشورهای عضو دارد. امیدواریم که با همکاری همه کشورها، این دو مورد نیز هر چه سریعتر نهایی گردد. بنابراین اجماع بی نظیری میان کشورهای ساحلی دریای خزر حاصل شده است که جهت همه این کشورها یک پیروزی به شمار می رود.
۶- خطوط مبدأ و تحدید حدود، چه زمانی مشخص خواهد شد؟
در کنوانسیون مزبور روشن می شود که خطوط مبدأ جهت رژیم حقوقی با اتفاق نظر پنج کشور بعداً تعیین شود؛ البته در مورد خطوط مبدأ نکاتی در این کنوانسیون آمده و مخصوصاً در یک بند قید شده است که شرایط ساحل بعضی از کشورها به گونه ای است که نیازمند مقرراتی خاص است و این به ساحل دریای خزر اشاره می کند که این ماده جهت ما بسیار اهمیت دارد، ولی در عین حال خط مبدأ هنوز در این کنوانسیون روشن نیست و در موافقتنامه های بعدی باید روشن شود. حدود بستر و زیر بستر هم در این موافقتنامه روشن نیست و تعیین آن به آینده واگذار می شود و این یکی از مسایلی بوده که حدود ۲۲ سال است راجع به دریای خزر بین این پنج کشور مذاکره می شود.
۷- شاخصه های کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر چیست؟
خزر یک دریاچه است که طبیعتاً رژیم حقوقی آن خاص و خاص خودش است و با رژیم حقوقی دریاهای آزاد مندرج در کنوانسیون سال ۱۹۸۲ حقوق دریاها نیز متفاوت هست. ما و کشورهای ساحلی با الگو برداری از رژیم حقوقی سایر دریاچه ها و استفاده از مفاد کنوانسیون حقوقی دریاها و تطابق آنها با اوضاع دریای خزر، یک رژیم حقوقی خاص و منحصر به فرد جهت خزر تنظیم کرده ایم. در این کنوانسیون تصریح شده است که همه مسایل حقوقی دریای خزر تنها با اتفاق نظر پنج کشور عملی و اجرایی بوده که این توصیه بسیار مهم و اساسی است و کاملاً رژیم حقوقی این دریا را از کنوانسیون دریاها جدا می کند. همچنین این کنوانسیون، رفت و آمد کشتی های نظامی خارجی را در این دریا کاملاً ممنوع می کند.این عنوان اهمیت بسیاری از لحاظ امنیت ملی کشورهای حاشیه خزر دارد. در کنوانسیون ذکر شده است دریای سرزمینی مشخص و مناطق انحصاری ماهیگیری و رفت و آمد کشتی ها تعیین می شوند. در مجموع، این یک کنوانسیون بسیار با مهم است که ما را یک قدم به جلو می برد، اگر چه هنوز مسایل بسیار مهمی جهت آینده باقی می مانند.
۸- علت طولانی شدن مذاکرات مربوط به کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر چه بوده است؟
بلافاصله بعد از فروپاشی شوروی سابق و تشکیل چهار جمهوری مستقل در اطراف خزر، بحث و گفتگو جهت تعیین یک رژیم حقوقی کامل جهت دریای خزر به گونه ای که همه کشورهای ساحلی بتوانند از منافع این دریا در یک چارچوب مدون و مشخص استفاده کنند شروع شد. با توجه به اختلاف نظرات کشورهای عضو در پرسشها مختلف، این مذاکرات تاکنون به درازا کشیده و همانطور که ذکر شد دو مورد تعیین خطوط مبداء و تحدید بستر و زیر بستر همچنان مورد بحث است که امیدواریم با همکاری سایر کشورها بتوانیم این مباحث را نیز نهایی نمائیم. یعنی به عبارت دیگر در خصوص این پرسشها مهم، کشورهای ساحلی هنوز به تفاهم و جمع بندی نهایی نرسیده اند.
۹- اوضاع نیروهای نظامی و امنیتی در دریای خزر چگونه خواهد بود و آیا کشورهای ثالث نیز در این دریا حضور نظامی خواهند داشت؟
بر اساس توافق کشورهای ساحلی خزر، این دریا به عنوان یک دریای صلح و دوستی بین کشورهای عضو خواهد بود و حضور نیروهای نظامی ثالث در خزر ممنوع می باشد. همچنین دریانوردی در این دریا تنها زیر پرچم ۵ کشور ساحلی انجام خواهد شد و کشورهای ساحلی نمی توانند قلمرو خود را جهت اقدام و تجاوز به سایر کشورها در اختیار بیگانگان قرار دهند. جای خرسندی است که در کنوانسیون، بر انحصار حضور و دریانوردی هرگونه شناور صرفاً با پرچم یکی از کشورهای ساحلی و همچنین ممنوعیت حضور و عبور نیروهای نظامی بیگانه و غیر ساحلی اتفاق نظر دارند.
۱۰- با توجه وجود منابع غنی نفت در دریای خزر، آیا در مورد نحوه برداشت از این منابع توافقی حاصل شده است است؟
منابع نفتی که مورد منازعه نباشد به وسیله خود کشورها مورد بهره برداری قرار می گیرند. در خصوص منابع یکسان یا مورد اختلاف نیز، اصل بر این است که دو یا سه کشور ذینفع در این خصوص با یکدیگر توافق و نسبت به بهره برداری از منابع نفتی اقدام کنند. چنانچه در این خصوص بین کشورها توافقی حاصل نشود، از آن منابع بهره برداری صورت نخواهد گرفت.
۱۱- مسأله ترانزیت در دریای خزر تا چه میزان جهت جمهوری اسلامی کشور عزیزمان ایران اهمیت دارد؟
مسأله ترانزیت یکی از مسایل بسیار مهم جهت دریای خزر، کشورهای ساحلی و منطقه محسوب می شود. شرق خزر، یعنی ترکمنستان و قزاقستان به کشور عزیزمان ایران و از آن طریق به آب های جنوب و خلیج فارس و دریای عمان متصل شده است هست؛ جهت اتصال غرب دریای خزر هم قدم های اولیه برداشته شده است و پروژه آستارا – آستارا اجرا شده است است و ما به فکر اجرای خط آهن رشت به آستارا هستیم که با همکاری دو کشور جمهوری اسلامی کشور عزیزمان ایران و جمهوری آذربایجان، این کار انجام می گیرد. کشور عزیزمان ایران و بسیاری از کشورهای آسیایی از این دو کریدور بزرگ در شرق و غرب دریای خزر و از طریق این راه مهم ترانزیتی به آسیای میانه، قفقاز، روسیه و به اروپا متصل می شوند.
۱۲- آیا مباحث دیگری نیز در زمینه همکاری بین کشورهای عضو، در اجلاس سران مطرح می شوند؟
کشورهای ساحلی دریای خزر ظرفیت ها و وقت های بسیار خوبی مخصوصاً از لحاظ اقتصادی، حمل و نقل، جابجایی کالا و مسافر و مسأله گردشگری دارند که در کنار مباحثی که در این جلسات مطرح می شوند، این ظرفیت ها نیز مورد بحث قرار می گیرند. دریای خزر، دارای نفت و گاز است که می تواند به عنوان پیشران توسعه باشد. همکاری های بین کشورها در زمینه استخراج، بهره برداری از نفت و همچنین سوآپ نفتی و گازی از جمله مواردی است که همواره بین ما و کشورهای ساحلی دیگر مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و در این اجلاس هم این مباحث ادامه می یابد.
پاسخ وزارت خارجه به ۱۲ پرسش در ارتباط با کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر
واژه های کلیدی: اجلاس | منابع | کشورها | دریای خزر | اخبار سیاست خارجی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
